اسکلورزیس چندگانه (MS) یک بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به میولین در سیستم مرکزی اعصاب حمله می‌کند. میولین یک بافت چربی است که اطراف فیبرهای عصبی را پوشانده و محافظت می‌کند. بدون میولین، پالس‌های عصبی نمی‌توانند به سمت مغز رفته یا از آن خارج شوند. ام اس باعث اسکاری شدن بافت‌هایی می‌شود که اطراف فیبرهای عصبی را احاطه می‌کنند. این عارضه می‌تواند بر برخی از عملکردهای بدن مانند مثانه و روده تأثیر بگذارد. بر اساس تحقیقات، 80 درصد افراد مبتلا به MS دچار درجاتی از اختلالات مثانه مانند بی‌اختیاری ادرار می‌شوند. اگر واکنش‌های ایمنی به ام اس، سلول‌های عصبی که به سمت مثانه یا روده می‌روند را از بین ببرند این اتفاق می‌افتد.
چرا بیماری ام اس باعث بی‌اختیاری ادرار می‌شود؟
زمانی که مثانه یا روده شما شروع به پر شدن می‌کند، بدن سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کند که شما نیاز به توالت رفتن دارید. زمانی که شما به توالت می‌روید، مغز سیگنال‌ها را به روده یا مثانه منتقل می‌کند که میتوانید مثانه یا روده خود را تخلیه کنید. زمانی که ام اس، میولین را از بین می‌برد، باعث ایجاد بافت‌های اسکار یا ضایعات می‌شود. این ضایعات می‌توانند هر قسمتی از مسیر انتقال از مغز تا مثانه و روده را تخریب کند. در نتیجه مثانه به طور کامل تخلیه نمی‌شود، بیش‌فعال شده یا نمی‌تواند به خوبی ادرار را در خود نگه دارد.
مشکلات ادراری در مبتلایان به ام اس
برخی علائم افراد مبتلا به MS که مرتبط با مثانه آنها است عبارتند از:
- ناتوانی در نگهداری ادرار
- عدم شروع جریان ادرار
- احساس خالی نشدن کامل مثانه
- تکرر ادرار در شب
- تکرر ادرار
بیشتر افراد مبتلا به ام اس دچار بیش‌فعالی مثانه می‌شوند. ام اس ممکن است بر عصب‌های مرتبط با عضلات مسئول تخلیه روده نیز تأثیر بگذارند. در نتیجه فرد ممکن است دچار یبوست، بی‌اختیاری یا ترکیبی از اینها شود.
عوارض بی‌اختیاری ناشی از ابتلا به MS چیست؟
این که از عدم ابتلا به عوارض جانبی مطمئن شوید از اهمیت زیادی برخوردار است. به عنوان مثال احتمال ابتلا به عفونت‌های مجرای ادرار در افرادی که قادر به تخلیه کامل مثانه خود نیستند بسیاری زیاد است. اگر بی‌اختیاری ادرار به دلیل ابتلا به عفونت‌های مکرر ادراری باشد می‌تواند بر سلامت عمومی شما تأثیر منفی داشته باشد. در برخی موارد ممکن است عفونت مجرای ادرار واکنش‌های ایمنی دیگر در فرد مبتلا به ام اس را نیز تحریک کند. به این عارضه عود پزودو گفته می‌شود. افراد مبتلا به عود پزودو ممکن است علائم دیگر ام اس مانند ضعف عضلانی را نیز داشته باشند. زمانی که پزشک عفونت مجرای ادرار را درمان کرد، معمولاً علائم عود پزودو نیز برطرف می‌شوند. همچنین بی‌اختیاری مثانه و روده ممکن است منجر به عفونت‌های پوستی نیز شوند. خطرناک‌ترین نوع عفونت، اوروسپسیز است که می‌تواند مهلک هم باشد. شروع هر چه سریع‌تر درمان به تأخیر یا کاهش سرعت پیشروی علائم بی‌اختیاری ناشی از ابتلا به ام اس می‌انجامد. با درمان به موقع احتمال ضعیف‌تر شدن مثانه یا بروز علائم اسپاسمی بیشتر کاهش می‌یابد. بی‌اختیاری ممکن است علاوه بر عوارض جانبی فیزیکی بر سلامت روانی فرد نیز تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به MS از حضور در اجتماع خودداری می‌کنند زیرا از عواقب بی‌اختیاری ترس دارند. این کار موجب دوری از دوستان و خانواده که غالباً بهترین حامیان فرد هستند می‌شود.
آیا بی‌اختیاری ادرار در ام اس قابل درمان است؟
درمان‌های دارویی و درمان‌های مبتنی بر سبک زندگی می‌توانند در درمان بی‌اختیاری ادرار ناشی از ابتلا به ام اس کمک کنند. برخی از مداخلات پزشکی برای درمان مشکلات ادراری در ام اس عبارتند از:
داروها
برخی داروها می‌توانند احتمال مشکلات ادراری در بیماران MS را کاهش دهند. پزشک باید داروهایی که شما در حال حاضر برای درمان بیماری ام اس خود مصرف می‌کنید و همچنین بیماری‌های دیگر را مد نظر داشته باشد. داروهای متداول برای درمان این عارضه آنتی کولرژنیک نامیده می‌شوند. این داروها بروز انقباض‌های عضلانی را کاهش می‌دهند. برخی از این داروها عبارتند از اوکسی بوتینین (دیتروپان)، داریفناسین (انابلکس)، ایمی پرامین (توفرانیل)، تولترودین (دترول) و کلرید تروسپینوم (سانکتورا). هر دارو عوارض جانبی مخصوص به خود را دارد که برخی از آنها عبارتند از خشکی دهان و یبوست. حتماً در مورد مزایا و خطرات احتمالی ناشی از مصرف این داروها با پزشک صحبت کنید.
تحریک عصب تیبیال از راه پوست
در این روش درمانی برای مثانه بیش‌فعال یک الکترود کوچک به وسیله یک سوزن در مچ پا قرار داده می‌شود. الکترود پالس‌های عصبی را به عصب‌هایی که بر مثانه و روده تأثیر گذاشته‌اند منتقل می‌کند. این درمان معمولاً 30 دقیقه طول می‌کشد و به مدت 12 هفته و هفته‌ای یک مرتبه انجام می‌شود.
درمان‌های فیزیکی برای کف لگن
در این روش درمانی برای اختلال ادراری در بیماری ام‌اس، عضلات کف لگن توسط یک متخصص فیزیوتراپی تمرین داده می‌شوند تا عضلات آن تقویت شوند. با این کار، کنترل شما بر ادرار هم برای نگه داشتن آن و هم برای تخلیه کامل مثانه بهبود می‌یابد.
اینتر استیم
در این روش درمانی جراح یک وسیله در زیر پوست بیمار قرار می‌دهد تا عصب‌های ساکرال را تحریک کند. با این کار علائم بیش‌فعالی مثانه، بی‌اختیاری روده و احتباس ادرار کاهش می‌یابد.
تزریق بوتاکس
بوتاکس یک داروی مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا است که از سم بوتالینیوم تهیه شده و باعث فلج شدن عضلاتی می‌شود که باعث بیش‌فعالی مثانه شده‌اند. تزریق بوتاکس در عضلات مثانه یک روش درمانی برای افرادی است که مصرف داروها در کاهش اسپاسم مثانه آنها مؤثر واقع نشده است. این روش درمانی تحت بیهوشی انجام می‌شود. پزشک از یک اسکوپ مخصوص برای دیدن داخل مثانه استفاده می‌کند.
خود کاتتراسیون متناوب
در خود کاتتراسیون یک لوله کوچک و باریک در مجرای ادراری قرا داده می‌شود تا به کمک آن بتوان مثانه را به طور کامل تخلیه کرد. با این کار نشت ادرار در طول روز کاهش می‌یابد. برخی افراد ممکن است از خود کاتتراسیون تا چهار مرتبه در روز استفاده کنند.
مصرف با دقت مایعات
شما نباید مصرف مایعات را کاهش دهید زیرا با این کار احتمال آسیب‌دیدگی‌های حاد کلیه افزایش می‌یابند. به هر حال، اگر از دو ساعت قبل از رفتن به رختخواب آب ننوشید احتمالاً کمتر نیاز به رفتن به توالت در هنگام شب پیدا می‌کنید. همچنین شما میتوانید اقداماتی انجام دهید که در زمانی‌هایی که بیرون از منزل هستید بتوانید به سرعت خود را به توالت برسانید. ممکن است شما برنامه‌ریزی کنید که در مسیر خود هر دو ساعت یک مرتبه توقف کرده و توالت بروید. همچنین میتوانید از پدها و لباس‌های زیر محافظ استفاده کنید. شما میتوانید یک کیف یا کیسه کوچک همراه خود داشته باشید و لباس زیر، پد یا کاتترهای اضافی در آن قرار دهید تا زمانی که بیرون از منزل هستید نگرانی نداشته باشید.
ایجاد عادات سالم
یکی از روش‌های دفع راحت مدفوع نوشیدن مقدار کافی مایعات است. معمولاً باید 8 لیوان آب در روز بنوشید. مایعات حجم مدفوع را افزایش داده و به دفع راحت آن کمک می‌کنند. شما باید به اندازه کافی فیبر بخورید تا حجم مدفوع شما زیاد شود. بیشتر افراد باید 20 تا 30 گرم فیبر در روز بخورند. منابع خوب فیبر شامل غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات هستند.
برنامه آموزش روده را مورد ملاحظه قرار دهید
این برنامه‌ها مشابه کارهایی است که برای تخلیه مثانه در فواصل زمانی منظم انجام می‌دهید. پزشک به شما کمک می‌کند تا بتوانید هر روز راحت‌تر اجابت مزاج کنید. این امکان برای برخی افراد وجود دارد که در زمان‌های طراحی شده به حرکات روده خود آموزش دهند این برنامه ممکن است 3 ماه طول بکشد تا به نتایج مطلوب برسد.
از مصرف غذاهایی که بی‌اختیاری را تشدید می‌کنند پرهیز کنید
برخی غذاها محرک روده هستند. این غذاها می‌توانند باعث بی‌اختیاری شوند. در درمان بی‌اختیاری ادرار در بیماری ام اس باید از مصرف غذاهای چرب و پرادویه خودداری کنید. پزشک ممکن است در مورد احتمال ابتلا به عدم تحمل مانند عدم تحمل لاکتوز یا گلوتن که می‌توانند علائم بی‌اختیاری را تشدید کنند با شما صحبت کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره 09128444990 تماس حاصل نمایید.
