درمان بی اختیاری ادرار ناشی از افتادگی مثانه با توانبخشی لگن

پرولاپس یا افتادگی مثانه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت حمایتی بین مثانه زن و دیواره واژن کشیده و افتاده می‌شود و مثانه به سمت واژن افتاده می‌شود. پرولاپس مثانه به‌عنوان سیستوسل یا فتق مثانه نیز شناخته می‌شود. کشیدگی عضلاتی که اندام‌های لگن را پشتیبانی می‌کنند ممکن است منجر به افتادگی مثانه شود. این افتادگی در هنگام زایمان طبیعی یا در صورت یبوست مزمن، سرفه شدید یا بلند کردن اجسام سنگین اتفاق می‌افتد. افتادگی مثانه همچنین باعث ایجاد مشکلات بعد از یائسگی،که سطح استروژن کاهش می‌یابد، می‌شود. نشانه اصلی افتادگی مثانه بی‌اختیاری ادرار است.

علل افتادگی مثانه

کف لگن شامل عضلات، رباط‌ها و بافت‌های اتصالی است که از مثانه و سایر اعضای لگن حمایت می‌کنند. ارتباط بین عضلات کف لگن و رباط‌ها، به‌عنوان نتیجه‌ای از آسیب‌های زایمان یا فشار مزمن بر عضلات کف لگن، می‌تواند در طول زمان ضعیف شود. هنگامی‌که این اتفاق می‌افتد مثانه پایین‌تر از حد نرمال می‌افتد و به سمت مهبل کشیده می‌شود. علل احتمالی افتادگی مثانه عبارتند از:

• بارداری و زایمان طبیعی
• اضافه‌وزن یا چاقی
• بلند کردن مکرر اجسام سنگین
• فشار هنگام دفع
• سرفه مزمن یا برونشیت

علائم افتادگی مثانه

در موارد خفیف افتادگی مثانه، ممکن است فرد متوجه علائم نشود اما وقتی علائم و نشانه‌ها رخ می‌دهد، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس فشار در لگن و واژن شما
• افزایش ناراحتی هنگام سرفه، کشش یا بلند کردن اجسام
• احساس خالی نشدن کامل مثانه بعد از ادرار کردن
• تکرر عفونت مثانه
• درد یا ریزش ادرار در طول مقاربت جنسی

علائم و نشانه‌ها اغلب پس از مدت زمان طولانی ایستادن ظاهر می‌شوند و ممکن است هنگامی‌که شما دراز می‌کشید از بین بروند.

زمان مراجعه به پزشک

افتادگی شدید مثانه می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و تخلیه مثانه را دشوار و منجر به عفونت آن می‌شود. در صورت مشاهده علائم یا نشانه‌هایی را که باعث ناراحتی می‌شود، به پزشک خود مراجعه کنید.

عوامل خطر افتادگی مثانه

این عوامل ممکن است خطر ابتلا به پرولاپس مثانه را افزایش دهد:

• زایمان: زناني كه واژينال يك يا چند كودك را تحويل داده‌اند خطر ابتلا به پرولاپس پيشاني دارند.
• افزایش سن: خطر ابتلا به افتادگی مثانه با افزایش سن بیشتر می‌شود. این اتفاق به‌خصوص پس از یائسگی و زمانی می‌افتد که تولید استروژن بدن، که به قوی ماندن کف لگن کمک می‌کند، کاهش می‌یابد.
• هیسترکتومی: برداشتن رحم ممکن است موجب ضعف در حمایت کف لگن شود.
• ژنتیک: بعضی از زنان با بافت‌های همبند ضعیف متولد می‌شوند و این امر باعث می‌شود که آن‌ها بیشتر در معرض افتادگی مثانه قرار گیرند.
• چاقی: زنان دارای اضافه وزن یا چاقی در معرض خطر ابتلا به افتادگی مثانه هستند.

تشخیص افتادگی مثانه

تشخیص افتادگی مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• معاینه لگن: لگن بیمار در حالت خوابیده و ایستاده مورد معاینه قرار می‌گیرد. در طول معاینه پزشک به دنبال بافتی است که به مهبل (واژن) کشیده شده و نشان دهنده افتادگی اندام‌های لگن است. به احتمال زیاد از شما خواسته می‌شود در حالتی که هنگام دفع قرار می‌گیرید، بنشینید تا میزان افتادگی مثانه بررسی شود. برای بررسی قدرت عضلات کف لگن از شما خواسته می‌شود که آن‌ها را، مثل زمانی که سعی دارید جریان ادرار را متوقف کنید، منقبض کنید.
• پر کردن پرسشنامه: شما می‌توانید فرمی را پر کنید که به پزشک شما کمک می‌کند میزان افتادگی مثانه را و اینکه چقدر بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد، اندازه‌گیری کند. اطلاعات جمع‌آوری‌شده همچنین به تصحیح تصمیمات گرفته‌شده برای درمان کمک می‌کند.
• آزمایش مثانه و ادرار: اگر افتادگی مثانه حاد باشد آزمایشی انجام می‌شود تا چگونه تخلیه مثانه تعیین شود. اگر مشخص شود که پس از ادرار، مثانه کاملاً تخلیه نمی‌شود و ادرار به‌صورت غیرطبیعی در مثانه باقی می‌ماند پزشک آزمایش ادرار را انجام می‌دهد تا علائم عفونت مثانه را بررسی کند.

درمان افتادگی مثانه

درمان بستگی به‌شدت افتادگی مثانه دارد. موارد خفیف افتادگی مثانه – کسانی که دارای علائم واضح کم یا بدون علائم واضح هستند، به‌طور معمول نیازی به درمان ندارند. بیمار به‌صورت مرتب به پزشک مراجعه می‌کند تا مطمئن شود که افتادگی شدیدتر نشده است و تنها اقدامات خود مراقبتی مانند تمرینات تقویت ماهیچه‌های کف لگن را انجام می‌دهد. اگر مراقبت‌های خانگی مؤثر نباشند، درمان اولیه پرولاپس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ابزار پشتیبانی: پساری واژینال یک حلقه پلاستیکی است که برای حمایت از مثانه داخل واژن قرار می‌گیرد. پزشک مراقبت از دستگاه و چگونگی تمیز کردن و دوباره واردکردن آن به واژن را به فرد نشان می‌دهد. بسیاری از زنان از پساری به‌عنوان جایگزین موقت برای عمل جراحی استفاده می‌کنند و برخی از پساری استفاده می‌کنند زیرا جراحی بیش‌ازحد خطرناک است.
• درمان با استروژن: پزشک ممکن است توصیه به استفاده از استروژن، معمولاً کرم واژینال، قرص یا حلقه کند به‌خصوص اگر شما یائسه شده‌اید. این درمان به این علت است که استروژن، که به حفظ عضلات لگن کمک می‌کند، پس از یائسگی کاهش می‌یابد.

چه زمانی جراحی ضروری است؟

اگر علائم قابل‌توجه و ناراحت‌کننده‌ای دارید، درمان پرولاپس ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
اغلب جراحی به‌صورت واژینال انجام می‌شود و شامل جابجایی پرولاپس مثانه به محل، از بین بردن بافت اضافی و سفت کردن ماهیچه‌ها و پیوندهای کف لگن است. اگر بافت‌های واژن بسیار نازک باشند پزشک برای حمایت ممکن است از نوع خاصی از پیوند بافت برای تقویت بافت‌های واژن استفاده کند. در برخی موارد پزشک توصیه می‌کند که رحم کاملاً برداشته شود(هیسترکتومی) و عضلات آسیب‌دیده کف لگن، رباط‌ها و سایر بافت‌ها ترمیم شوند.

درمان پرولاپس مثانه و بی‌اختیاری ادرار

روش‌های درمانی که هم برای افتادگی مثانه مفید است و هم برای بی‌اختیاری ادرار شامل:

• کاهش مصرف داروهای ادرارآور و داروهای خاص مانند داروهای آنتی‌هیستامین و داروهای سرماخوردگی.
• روش‌های آموزش کنترل مثانه شامل تمرینات کگل، عضلات کف لگن که برای متوقف کردن جریان ادرار استفاده می‌شود را انقباض کنید و چند ثانیه نگه‌دارید و سپس آن‌ها را شل کنید.
• بیماران همچنین می‌توانند زمانی که در توالت هستند با متوقف کردن ریزش ادرار و ایجاد دوباره جریان، عضلات را ورزش دهند. همچنین فرد باید سعی کند هرلحظه‌ای که احساس تخلیه دارد به توالت نرود و ادرار را کنترل کند و بتواند برنامه زمانی برای تخلیه مثانه ایجاد کند.
• برای بی‌اختیاری بیش‌ازحد معمولاً روش بیوفیدبک برای افزایش آگاهی از سیگنال‌های بدن استفاده می‌شود.
• داروهایی که برای درمان بی‌اختیاری استفاده می‌شود شامل داروهایی هستند که از انقباض‌های غیرارادی مثانه جلوگیری می‌کنند، عضلات مثانه را سفت می‌کنند تا ریزش ادرار را کاهش دهند یا عضلات را شل می‌کنند تا عضلات بتوانند تخلیه کامل را طی ادرار انجام دهند.
• برای بی‌اختیاری فشاری، ایمپلنت را می‌توان به محوطه اطراف مجرای مثانه تزریق کرد تا به حجم آن اضافه شود. شایع‌ترین روش جراحی برای بی‌اختیاری فشاری شامل بالا کشیدن و حمایت مثانه، گاهی اوقات با استفاده از نخ بلند، به‌عنوان راهی برای تنگ شدن مجرای ادرار است.

پیشگیری از افتادگی مثانه

برای کاهش خطر ابتلا به پرولاپس مثانه، این اقدامات خود مراقبتی را امتحان کنید:

• تمرینات کگل را به‌طور منظم انجام دهید: این تمرینات می‌تواند ماهیچه‌های کف لگن را تقویت کند و این به‌ویژه پس از فرزند آوری مهم است.
• درمان و جلوگیری از یبوست: غذاهای با فیبر بالا می‌توانند به پیشگیری و رفع یبوست کمک کنند.
• اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و انجام روش صحیح جابجایی اجسام: هنگام بلند کردن اجسام، به‌جای کمر یا پشت، از پاهای خود استفاده کنید.
• کنترل سرفه: سرفه مزمن یا برونشیت را درمان کنید و سیگار نکشید.
• از افزایش وزن اجتناب کنید: با پزشک خود بخواهید تا وزن ایدئال و مناسب برای شما را تعیین کند و اگر نیاز به کاهش وزن‌دارید درباره روش‌های کاهش وزن با پزشک مشاوره کنید.