بازگشت ادرار(رفلاکس ادرار) به کلیه و مجاری ادرار با تخلیه مثانه

تردید ادراری در زمان وجود مشکل در شروع یا حفظ یک جریان ادراری ثابت، تعریف می‌شود. این عارضه ممکن است در هر سنی اتفاق افتاده و هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، این حالت بیشتر در مردان دارای سن بیشتر با غده‌ی پروستات بزرگ‌ شده، مشاهده می‌شود. تردید ادراری با گذشت زمان ایجاد شده و فرد را با مشکلاتی در زمینه‌ی ادرار کردن، چکه کردن ادرار و یا عدم توانایی ادرار کردن به کلی، مواجه می‌کند. در صورتی که این عارضه به صورت درمان نشده رها شود، می‌تواند باعث بازگشت ادرار به مثانه و ایجاد التهاب و ناراحتی گردد.

انواع بازگشت ادرار

بازگشت یا رفلاکس ادرار، عدم توانایی بدن در تخلیه‌ی کامل مثانه است- این عارضه می‌تواند به صورت حاد یا مزمن ایجاد شود.

• بازگشت ادراری حاد- کاملاً ناگهانی اتفاق افتاده و می‌تواند باعث ایجاد درد یا ناراحتی زیاد شود. در بازگشت ادرار حاد، شخص اصلاً نمی‌تواند ادرار کند (حتی اگر مثانه‌ی او پر باشد) و این حالت یک وضعیت پزشکی تهدید کننده‌ی حیات است که به درمان اورژانسی فوری نیاز دارد.
• بازگشت ادراری مزمن- که می‌تواند یک وضعیت پزشکی طولانی مدت باشد. افراد مبتلا به بازگشت ادراری مزمن می‌توانند ادرار کنند، اما قادر نیستند که به طور کامل تمامی ادرار را از مثانه‌ی خود تخلیه نمایند. گاهی اوقات، شخص از وجود چنین مشکلی آگاه نیست تا زمانی که مسائل دیگری مانند بی‌اختیاری ادرار یا عفونت مجاری ادراری پیش می‌آیند.

همچنین یک خانم ممکن است به دلیل وجود بیماری سیتوسل، که در آن مثانه شروع به آویزان و خارج شدن از محل طبیعی خود می‌کند، به این وضعیت دچار شود. مثانه همچنین ممکن است در زمانی که قسمت پایین کولون شروع به آویزان شدن می‌کند، از جای خود بیرون کشیده شود- وضعیتی که رکتوسل نام دارد.

چه چیزی باعث ایجاد تردید ادراری می‌شود؟

این عارضه بیش از یک علت دارد. این بیماری می‌تواند در زمانی ایجاد شود که چیزی راه جریان آزاد ادرار در میان مثانه و مجاری ادرار را سد کند. مجرای ادرار یک لوله است که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن می‌برد. این مشکل همچنین ممکن است به دلیل استفاده از داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها (مانند Benadryl)، ضد اسپاسم‌ها (مانند دترول) و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مانند الاویل) که می‌توانند باعث تغییر چگونگی کار عضلات مثانه شوند، ایجاد گردد.

رد کردن ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که مغز به عضلات مثانه فرمان تنگ شدن می‌دهد. این کار، ادرار را به خارج از مثانه فشار می‌دهد. سپس مغز به عضلات اسفنکتر فرمان می‌دهد که ریلکس شوند. این کار باعث می‌شود که جریان ادرار به درون مجاری ادراری و خارج از بدن هدایت شود. هرچیزی که در مسیر مغز به عصب‌هایی که به مثانه و مجاری ادراری می‌روند، وجود داشته باشد، می‌تواند باعث بروز این بیماری شود. رفلاکس ادرار ناشی از بیماری عصبی، به یک میزان در زنان و مردان اتفاق می‌افتد.

انسداد

در مردان، انسداد ممکن است به دلیل بزرگ شدن غده‌ی پروستات و فشار آن بر روی مجاری ادرار ایجاد شود. این اتفاق، شایع‌ترین علت تردید مزمن ادرار در مردان می‌باشد. یک علت انسداد در خانم‌ها، آویزان شدن مثانه است. این عارضه، سیتوسل نام دارد. این حالت همچنین ممکن است در زمانی که رکتوم در پشت دیواره‌ی واژن آویزان می‌شود، نیز اتفاق بیفتد و به نام رکستول خوانده می‌شود. برخی از علت‌ها ممکن است هم برای آقایان و هم برای خانم‌ها ایجاد شوند. مجرای ادرار ممکن است باریک شود. این حالت، تنگی مجرای ادرار نام دارد. سنگ‌های ادراری نیز ممکن است راه جریان ادرار را مسدود کنند.

عفونت و تورم

در مردان، عفونت موجود در پروستات می‌تواند باعث تورم شود. این حالت باعث فشار آن بر روی مجرای ادرار و بستن جریان ادرار می‌شود. عفونت مجاری ادراری (UTI) می‌تواند باعث تورم مجاری ادرار و ایجاد این مشکل شود. بیماری‌هایی که با برقراری رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شوند (به نام STDs) نیز ممکن است باعث ایجاد تورم شده و منجر به بازگشت ادرار شوند.

علت عصبی

مثانه ممکن است به خاطر وجود مشکلی در رسیدن پیام‌ها از مغز به مثانه و مجرای ادرار از طریق مسیر عصبی، درست کار نکند. علت‌های این مشکل شامل سکته، دیابت، مولتیپل اسکلروزیس، آسیب به ستون فقرات یا لگن، فشار بر روی کانال نخاع ناشی از آسیب‌ها و فتق دیسک باشد. در خانم‌ها، زایمان طبیعی گاهاً می‌تواند به مسیر عصبی که این کنترل را انجام می‌دهد، آسیب بزند. اگر قبلاً یک لوله‌ی باریک به نام کتتر را قرار داده اید، ریسک این حالت‌ها برای شما بیشتر است. این ریسک همچنین بالاتر می‌رود اگر پزشک شما از وسیله‌ی خاصی مانند اورتروسکوپ یا سیتوسکوپ بر روی شما استفاده کرده باشد.

داروها

عوارض جانبی برخی از انواع داروها بر روی عملکرد عضله‌ی مثانه اثر گذاشته و می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. این داروها شامل آنتی‌کولینرژیک‌ها، داروهای قدیمی‌تر برای افسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها، برخی از داروهای کاهش فشار خون، آنتی‌سایکوتیک‌ها، عوامل هورمونی و آزاد کننده‌های عضلات می‌باشند.

عمل جراحی

داروهایی که پیش از جراحی و در طول آن برای خوابیدن به شما داده می‌شوند، ممکن است بلافاصله پس از جراحی باعث بازگشت ادرار شوند. عمل‌هایی مانند تعویض لگن، جراحی رکتال، جراحی برای بافت‌های خانم‌ها و جراحی برای برداشتن هموروئید، می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند.

تردید ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟

زمانی که به دلیل مشکلات ادراری به پزشک مراجعه می‌کنید، او نخست کمی درباره‌ی زمینه‌ی پزشکی از شما سؤال می‌کند تا مطمئن شود که آیا مستعد ابتلا به بیماری‌های مجاری ادراری هستید یا خیر. این کار همچنین شامل گرفتن یک شرح دقیق از علائم تردید ادراری، مانند مدت ابتلا به آن، قدرت جریان ادراری شما و عوامل بهتر یا بدتر کننده‌ی علائم شما می‌باشد. اشاره به داروهایی که در حال حاضر استفاده می‌کنید نیز به پزشک کمک می‌کند تا دیگر دلایل محتمل را رد کند.

زمانی که تمامی اطلاعات لازم جمع‌آوری شدند، آزمایشات متعدد برای تعیین علت وجود علائم شما انجام می‌گیرند. اینها شامل گرفتن یک نمونه‌ی ادراری و سواب از درون مجاری ادراری، که احتمالاً عفونت‌های باکتریایی مسبب این وضعیت را مشخص می‌کند، می‌باشد. در ادامه، برخی از آزمایشات اضافی که ممکن است به نظر پزشک ضروری برسد، آورده شده اند:

• یوروفلومتری: حجم و جریان ادراری که از مثانه خارج می‌شود را اندازه می‌گیرد.
• آزمایش جریان فشار: با استفاده از یک کتتر، فشار مثانه اندازه گرفته می‌شود، که بعد از آن می‌تواند با سرعت جریان در حال تخلیه‌ی ادرار، مقایسه شود.
• آزمایش یورودینامیک ویدئویی: با کمک یک مایع کنتراست، این آزمایش هرگونه ناهنجاری در مثانه را مشخص می‌کند.

چگونه از تردید ادرار خلاص شوید؟

درمان تردید ادرار به علت به وجود آوردنده‌ی علائم بستگی دارد. این درمان ممکن است شامل استفاده از انواع مختلف داروها، جراحی یا تراپی‌های دیگر باشد. با این حال، کارهایی هستند که خودتان می‌توانید برای کمک به تسکین علائم تردید ادرار انجام دهید. این کارها، شامل موارد زیر می‌باشند:

کیسه‌ی آب گرم 

درمان گرم، یک متد شناخته شده و مؤثر برای کاهش درد ناشی از مسائل ادراری است. یک کیسه‌ی آب گرم بردارید، آن را با آب داغ پر کرده و بر روی پایین تنه‌ی خود قرار دهید. این کار به آزاد شدن عضلات مثانه و راحت شدن جریان ادرار کمک می‌کند.

آب زیاد بنوشید

این کار به شما کمک می‌کند تا یک جریان عادی ادرار را حفظ کنید.

توصیه نمی‌شود که از مشکل تردید ادرار یا هر مشکل دیگری در مجرای ادرار چشم‌پوشی کنید. ادرار منظم برای عملکرد سالم بدن ضروری است، بنابراین زمانی که مشکلی در آن پیش می‌آید باید در زودترین زمان ممکن به آن رسیدگی شود. درست است که خودتان می‌توانید به صورت موقت به تسکین علائم خود کمک کنید، اما فقط یک پزشک می‌تواند درمان لازم را به شما ارائه کند.

ماساژ مثانه

با وارد کردن یک فشار خفیف به آرامی بر روی مثانه، می‌توانید به تخلیه‌ی آن کمک کنید.

تخلیه‌ی مثانه

تخلیه‌ی مثانه، استفاده از یک کتتر برای تخلیه‌ی ادرار است. درمان رفلاکس حاد ادرار، معمولاً برای تسکین درد پر بودن مثانه و به منظور پیش‌گیری از آسیب‌های بیشتر به مثانه، با کاتتراسیون آغاز می‌شود. تحت بی‌حسی موضعی، پزشک یک کتتر را از طریق مجرای ادرار به مثانه می‌رساند و بعد از آن تخلیه‌ی ادرار می‌تواند شروع شود. گاهی اوقات، ممکن است مجرای ادرار مسدود شود. اگر چنین اتفاق بیفتد، پزشک بیهوشی را انجام داده و سپس یک کتتر را از طریق پایین تنه، و کمی بالای استخوان شرمگاهی، مستقیماً به مثانه می‌فرستد.

اگر درمان‌های دیگر برای بازگشت مزمن ادرار جواب ندهد، ممکن است به کتتراسیون گاه به گاه یا طولانی مدت احتیاج پیدا کنید و در این صورت آموزش‌های لازم برای انجام کاتتریزه و تخلیه‌ی ادرار توسط خودتان را از پزشک دریافت می‌کنید.

اتساع مجاری ادراری

اتساع مجاری ادراری، برای درمان تنگی مجاری ادراری استفاده می‌شود. این کار با وارد کردن یک لوله‌ با قابلیت وسیع شدن به درون مجاری ادراری یا باد کردن یک بالون کوچک در انتهای یک کتترل درون مجاری ادراری، انجام می‌شود. هر دو متد، باعث وسیع شدن تنگی و جریان ساده‌تر ادرار می‌شوند. این فرایند معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌گیرد اما در برخی از موارد ممکن است به شما داروی آرام‌بخش یا بی‌هوشی منطقه‌ای داده شود.

استنت‌های مجاری ادرار

یک درمان دیگر برای تنگی مجاری ادراری، شامل وارد کردن یک لوله‌ی مصنوعی به نام استنت، به مجاری ادرار و محل تنگی است. استنت‌ها ممکن است موقت یا دائمی بوده و زمانی که قرار داده شدند، مانند یک فنر باز شده و بافت اطراف خود را هل می‌دهند، این کار باعث وسیع شدن مجاری ادرار می‌گردد.

بیوفیدبک

یک جایگزین درمانی امکان‌پذیر برای تردید ادراری بیوفیدبک می‌باشد. ورزش کگل بر استفاده از ورزش‌های فعال عضلات کف لگن برای بهبود مقاومت مجاری ادراری و در نتیجه بهبود کنترل ادراری، تأکید دارد. بیوفیدبک به افراد کمک می‌کند تا این عضلات را شناخته و به طور مؤثرتری از ورزش برای کنترل مشکل خود استفاده کنند.

اهداف طولانی مدت بیوفیدبک شامل موارد زیر می‌باشند:

• اختیار کامل بر روی ادرار
• نرمال‌سازی فواصل بین ادرارها به سه تا چهار ساعت
• بهبود چشم‌گیر در اختیار ادرار با کاهش پدهای مورد استفاده

مزایای استفاده از بیوفیدبک زیاد هستند. این فرایند غیر تهاجمی و کم هزینه، متنوع و تطبیق‌پذیر، دارای ریسک پایین بوده و باعث تقویت استقلال فرد می‌شود. این روش همچنین داده‌های عینی را برای انجام آزمایشات فراهم می‌آورد. مداخله‌ی بیوفیدبک، به عنوان یک کمک فرعی برای آموزش فرد در چگونگی مجزا کردن انقباض دیافراگم لگن، که به عنوان مختص کردن انقباض مطرح می‌شود، کاربرد دارد. این روش همچنین به هماهنگی انقباض دیافراگم لگن با پایین‌ تنه و/ یا عضلات فرعی اضافی ماهیچه‌ی سدادی درونی و ماهیچه‌های نزدیک کننده‌ی ران کمک می‌کند. بیوفیدبک ممکن است با سنسورهای پرینوم بیرونی یا با سنسور رکتال درونی انجام شود.

تحریک الکتریکی

ایده‌ی پشت درمان تحریک الکتریکی، این است که این روش باعث تشویق عضلات کنترل‌کننده‌ی ادرار به انقباض و ورزش کردن می‌شود، که در طول زمان باعث تقویت آنها می‌گردد. از نظر اثر، این روش، یک محرک مصنوعی یا جایگزینی برای تمرین‌های کف لگن می‌باشد. این درمان شامل یک دستگاه است که ممکن است از طریق واژینال یا مقعدی وارد شود. قسمتی از دستگاه که وارد می‌شود شامل یک الکترود است که تحریک الکتریکی را منتقل می‌کند. بسته به شدت مشکل، زمان و طول درمان ممکن است متفاوت باشند. گرچه هیچ گزینه‌ی درمانی استانداردی وجود ندارد، اما یک مثال خوب می‌تواند شامل دو جلسه‌ی پانزده دقیقه‌ای در طول روز، و به مدت 12 هفته باشد. خبر خوب این است که این درمان می‌تواند در محیط راحت خانه انجام شود. این کار با استفاده از یک وسیله که توسط بیمارستان تأمین می‌گردد انجام می‌شود، بنابراین هیچ نیازی به مراجعه به بیمارستان و تحمل زحمت و استرس آن نیست. در بیشتر موارد، یک پرستار صبور یا فیزیوتراپیست آموزش دیده، برای انجام این درمان با شما همراهی می‌کنند.