درمان بی اختیاری ادرار با بوتاکس از طریق فلج ماهیچه و عضلات مثانه

بوتاکس دارو‌یی بسیار قوی است که وقتی به قسمتی از بدن تزریق می‌شود، ماهیچه‌های آن نقطه را برای مدتی از کار می‌اندازد. بوتاکس به دلیل موارد مصرف بسیار زیاد آن در حیطه‌ی زیبایی، ماده‌ی شناخته شده‌ای است، اما بوتاکس علاوه بر زیبایی در حوزه‌ی درمانی و پزشکی نیز کاربرد‌های بسیار زیادی دارد. این ماده معمولا برای شرایطی مانند گرفتگی عضلات، سردرد، و همینطور برای درمان بی‌اختیاری ادرار استفاده می‌شود.

بوتاکس یک روش درمانی قابل تحمل است و مقدار استفاده از این ماده در اختلالات گوناگون متفاوت است مثلا در مثانه‌ی بیش فعال و یا درمان  گرفتگی‌های مثانه ناشی از اختلال در سیستم عصبی. در اکثر موارد تزریق بوتاکس زمان کوتاهی را لازم خواهد داشت. تاثیر بوتاکس ۶ تا ۸ ماه ماندگار خواهد بود و بعد از آن تزریق دوباره‌ی بوتاکس صورت خواهد گرفت. هیچ محدودیتی در مدت زمان استفاده از بوتاکس وجود ندارد.

بی‌اختیاری ادرار چگونه با بوتاکس درمان می‌شود؟

سال‌هاست که از بوتاکس برای درمان بی‌اختیاری ادرار استفاده می‌شود. بوتاکس باعث می‌شود که تمرکز ماهیچه‌های مثانه کاهش پیدا کند. بر اثر بیش فعالی مداوم مثانه، که معمولا در خانم‌هایی که پا به سن گذاشته‌اند رخ می‌دهد و یا بر اثر اختلالات نوروژنیک مثانه که ناشی از آسیب‌ها و بیماری‌های عصبی است، اسپاسم مثانه رخ خواهد داد. گرفتگی مثانه نام‌های بسیار زیادی دارد برای مثال بیش‌فعالی مثانه و یا بیش‌ فعالی دتروزر، هایپررفلکسیای دتروزر، و مثانه‌ی عصبی عبارت‌هایی هستند که برای معرفی گرفتگی مثانه استفاده می‌شوند.

تزریق بوتاکس برای درمان بی‌اختیاری ادرار چگونه انجام می‌شود ؟

برای این امر، لازم است که بوتاکس به ماهیچه‌های مثانه تزریق شود. این عمل در اتاق جراحی و یا در کلینیک انجام خواهد شد. در ابتدا، به وسیله‌ی یک کاتتر، بی‌حسی موضعی در مثانه ایجاد می‌شود. سپس یک اسکوپ از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌شود. یک سوزن بسیار کوچک داخل اسکوپ قرار داده می‌شود که این سوزن با تزریق در نقاط مختلف مثانه، بوتاکس را وارد ماهیچه‌های مثانه می‌کند. اکثر بیماران به راحتی این عمل را تحمل می‌کنند.

سرعت تاثیر بوتاکس در درمان بی‌اختیاری ادرار چقدر است و تاثیر آن چقدر ماندگار خواهد بود؟

بوتاکس، یک هفته بعد از تزریق شروع به تاثیر گذاری می‌کند اما در اکثر موارد، تاثیر و نتیجه‌ی نهایی آن بعد از ۲ هفته قابل مشاهده است. تاثیر بوتاکس دائمی نخواهد بود و ۶ تا ۸ ماه ماندگاری خواهد داشت. در مقایسه با دیگر ماهیچه‌ها، تاثیر بوتاکس در ماهیچه‌های مثانه طولانی‌تر خواهد بود چون در دیگر قسمتهای بدن تاثیر آن ممکن است تا چند هفته باقی بماند.

خطرات تزریق بوتاکس برای درمان بی‌اختیاری ادرار چیست؟

بوتاکس به این صورت عمل می‌کند که باعث کاهش قدرت انقباضات طبیعی مثانه می‌شود. با استفاده از این خاصیت، اسپاسم‌های مثانه را کنترل می‌کند. یکی از عوارض جانبی تزریق بوتاکس در این شرایط، احتباس ادرار در مثانه خواهد بود. به زبان دیگر، بوتاکس برای بهبود بیمار تزریق می‌شود و باعث می‌شود که فرد نتواند ادرار را به صورت ارادی تخلیه کند، به همین دلیل ممکن است مقداری از ادرار از بدن خارج نشود و در مثانه باقی بماند. در بعضی موارد این ادرار باقی‌ مانده در مثانه مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما در شرایطی که فرد نتواند آن را تخلیه کند و مقدار آن زیاد باشد، با استفاده از کاتتر باید ادرار باقی مانده را از مثانه خارج کنند. این عارضه در افرادی که به پرکاری مثانه مبتلا هستند اتفاقی نادر است، چون در این افراد، مقدار بوتاکس تزریق شده به مثانه، مقدار محدودی خواهد بود.

در بیمارانی که شرایطی مانند اسکلروز چند گانه، و یا آسیب‌های نخاعی، باعث بوجود آمدن مثانه‌ی نوروژنیک شده است، مقدار بوتاکس لازم برای تزریق به مثانه بیش از افرادی است که مثانه‌ی بیش‌فعال دارند. علت این امر این است که این دسته از بیماران در ابتدا احتیاج به کاتتریزاسیون خواهند داشت. هدف از درمان در این بیماران این است که بوتاکس تزریقی به آنها به مقداری باشد که مثانه‌ی آنها اصلا نتواند ماهیچه‌های خود را منقبض کند. این امر باعث کاهش ترشحات ناشی از اسپاسم مثانه می‌شود . بیماران در بین عمل کاتتریزاسیون، هیچگونه ترشحی از ادرار نداشته و کاملا خشک خواهند بود.

تا به حال در موارد بسیار معدودی، بوتاکس باعث ضعف سیستماتیک شده است. این می‌تواند یکی از عوارض جانبی بوتاکس باشد اما وقوع این امر، بسیار کم و نادر است.

از چه روش‌های دیگری برای بی‌اختیاری ادرار می‌توان استفاده کرد؟

تمرینات ورزشی

انجام ورزش کگل برای تقویت و ترمیم ماهیچه‌های کف لگن و ماهیچه‌های اسفینکتر بسیار موثر است و باعث می‌شود نشت ادرار در شرایط پر استرس، کاهش یابد. همه‌ی افراد در هر سنی که باشند می‌تواند این تمرینات را از طریق مراکز سلامتی و درمانی آموزش دیده و آن را انجام دهند.

اکثر تمرینات ورزشی کگل بدون احتیاج به لوازم و تجهیزات ورزشی قابل انجام است. با این حال، یکی از این تمرینات احتیاج به وزنه‌ی قیفی شکل خواهد داشت. در طی این تمرین شما باید بایستید و یک وزنه‌ی قیفی شکل را در داخل واژن خود نگه دارید. پس از گذشت مدتی، شما باید مقدار وزنه را تغییر داده و آن را سنگین‌تر کنید تا با این حرکت ماهیچه‌های مجاری ادراری شما تقویت شوند و بسته بمانند.

تحریک الکتریکی

با استفاده از مقدار کمی تحریک الکتریکی، مانند تمرینات ورزشی، ماهیچه‌های مجاری ادراری شما تقویت خواهند شد. برای این منظور، الکترود‌هایی داخل واژن و یا مقعد شما قرار داده می‌شوند تا با انتقال جریان الکتریکی ماهیچه‌های شما را تحریک کرده وآنها را تقویت کنند. با این کار، فعالیت ماهیچه‌های بیش فعال شما تنظیم شده و انقباض‌های ماهیچه‌های مجاری ادرار شما تقویت می‌شوند. با استفاده از روش تحریک الکتریکی هم بی‌اختیاری‌های ناگهانی ادرار و هم بی‌اختیاری‌هایی که بر اثر بیش فعالی مثانه بوجود می‌آیند، درمان می‌شوند.

بیوفیدبک

در روش بیوفیدبک، با استفاده از دستگاه‌های اندازه گیری مخصوص، فعالیت‌ها و عملکرد‌ بدن شما بررسی خواهد شد. برای این منظور، با استفاده از دستگاه الکتریکی، زمان ادرار و انقباض ماهیچه‌های شما بررسی شده و شما می‌توانید بر فعالیت این ماهیچه‌ها کنترل داشته باشید. بیوفیدبک می‌تواند به همراه روش‌های دیگر درمانی مانند انجام تمرینات ورزشی و تحریک الکتریکی به کار گرفته شود تا بی‌اختیاری ادرار را کنترل کنند.

زمانبندی ادرار

ادرار بر طبق زمانبندی مشخص و تمرین دادن مثانه، راه‌هایی هستند که در بیوفیدبک استفاده می‌شوند. در حین زمانبندی ادرار، شما باید جدولی مرتبط با زمان ادرار و نشت ادرار خود پر کنید. با استفاده از الگوی به دست آمده از این جدول‌ها، می‌توانید برای ادرار خود یک برنامه‌ی زمانی مشخص کنید و از نشت ادرار جلوگیری کنید. با استفاده از بیوفیدبک و آماده سازی ماهیچه‌ای، می‌توانید مثانه‌ی خود را طبق یک برنامه‌ی زمانی تعیین شده برای ادرار، آماده کنید.

استفاده از دارو

استفاده از دارو می‌تواند در بسیاری از موارد باعث درمان بی‌اختیاری ادرار شود. بعضی از دارو‌ها انقباض‌های مثانه‌ی بیش فعال را تنظیم خواهند کرد. بعضی دیگر باعث آرام شدن ماهیچه‌ها می‌شوند و در نتیجه در هر بار ادرار، مثانه به طور کامل خالی می‌شود. بعضی دیگر از داروها ماهیچه‌های مثانه و مجاری ادرار را سفت می‌کنند و باعث جلوگیری از نشت ادرار می‌شوند. و بعضی دیگر، به خصوص داروهای هورمونی مانند استروژن، عملکرد ادرار و مثانه  را به طور طبیعی تنظیم می‌کنند.

استفاده‌‌ی طولانی مدت از بعضی از این داروها می‌تواند عوارض جانبی بسیار زیادی ایجاد کند. استفاده از داروهای هورمونی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان مجاری ادراری و یا سرطان سینه می‌شود. حتما با پزشک خود درباره‌ی عوارض استفاده‌ی طولانی مدت از داروها مشورت کنید.

استفاده از پساری

پساری‌ها نوعی حلقه‌های مخصوص است که توسط پزشک در داخل واژن قرار داده می‌شود و بر دیواره‌ی رحم و مجاری ادراری فشار وارد می‌کند. وارد شدن این فشار باعث می‌شود که مجاری ادراری شکل جدید به خود بگیرند و نشت ادرار کمتر اتفاق افتد. اگر قصد استفاده از پساری را دارید باید راجع به عفونت‌های احتمالی ناشی از آن با پزشک خود مشورت کنید.

ایپملنت

ایمپلنت‌ها موادی هستند که در بافت اطراف مجرای ادرار قرار داده می‌شوند. ایمپلنت‌ها باعث افزایش حجم این نواحی و جلوگیری از نشت ناگهانی ادرار‌ می‌شوند. در این روش از کلاژن و یا چربی بدن فرد استفاده می‌شود. ایمپلنت توسط پزشک تزریق شده و زمان تزریق آن تقریبا نیم ساعت و تحت بی‌حسی موضعی خواهد بود.

درصد موفقیت ایمپلنت نسبی است. ایمپلنت‌ها بعد از مدتی ممکن است احتیاج به ترمیم داشته باشند چون بدن با آنها مقابله کرده و آنها را از بین می‌برد. قبل از تزریق کلاژن، پزشک باید تست کلاژن را روی پوست شما انجام دهد تا اطمینان یابد که بدن شما به کلاژن حساسیت نشان نخواهد داد.

سایر روش‌ها

بسیاری از خانم‌ها به دلیل بی اختیاری ادرار در حین ورزش، از پد استفاده می‌کنند. همچنین برای جلوگیری از نشت ادرار می‌توانید از آشامیدن بعضی مایعات مانند چایی و قهوه خودداری کنید.

بسیاری از افرادی که می‌توانستند با استفاده از روش‌های درمانی، مشکل خود را برطرف کنند، به استفاده از لباس‌های زیر جاذب و یا استفاده از پوشک، مخصوصا در سنین بالا، روی می‌آورند. استفاده از این روش‌ها اصلا پیشنهاد نمی‌شود چون اولا اعتماد به نفس فرد را پایین آورده و بعد از آن اینکه احتمال ایجاد حساسیت وآسیب‌های پوستی وجود خواهد داشت. فرد مسنی که به بی‌اختیاری ادرار دچار شده است، قبل از روی آوردن به پد و پوشک، باید تمام روش‌های ممکن از قبیل تحریک الکتریکی، ورزش ، و غیره را توسط پزشک بررسی کند.